Diabetes kan door meerdere factoren worden veroorzaakt. Overgewicht, roken en ongezond eten kunnen allemaal bijdragen aan het ontwikkelen van diabetes type 2. De andere variant – diabetes type 1 – is een auto-immuunziekte: het afweersysteem maakt een fout door goede insuline producerende cellen op te ruimen. Wetenschappers doen veel onderzoek naar de oorzaak van deze variant, maar helaas is de oorzaak voor diabetes type 1 nog niet duidelijk te verklaren. Je vraagt het je misschien wel af hoe het dan zit wanneer een van jouw ouders of andere familieleden kampt met diabetes. Oftewel: is diabetes erfelijk? Op deze pagina vertellen wij je alles over de rol van erfelijkheid in het veroorzaken van diabetes type 1 en 2.
Diabetes type 1: erfelijk of niet?
Heb je diabetes type 1 en ben je van plan zwanger te raken? Of heeft je broer of zus te kampen met diabetes? Dan is het logisch dat jij je misschien afvraagt hoe groot de kans is dat diabetes type 1 door erfelijke factoren wordt doorgegeven. Voordat we in gaan op de rol van erfelijkheid van diabetes type 1, is het belangrijk om je te informeren dat de oorzaken van diabetes type 1 nog niet helemaal duidelijk zijn. Wetenschappers doen veel onderzoek naar wat de reden is dat je te maken kunt krijgen met diabetes, maar voldoende informatie is er nog niet. Anders dan bij diabetes type 2, speelt een ongezonde levensstijl geen rol bij het krijgen van deze variant. Artsen vermoeden dat een virus (zoals bijvoorbeeld een verkoudheid) in combinatie met een genetische aanleg een oorzaak kan zijn van diabetes type 1. Ook gluten of koemelk in flesvoeding zou een rol kunnen spelen bij de oorzaken van diabetes. Echter, wetenschappers zullen nog veel meer onderzoek nodig hebben om uitsluitsel te geven over de precieze oorzaken van het krijgen van deze auto-immuunziekte. Of erfelijkheid behoort tot een van deze oorzaken? Ook dat weten we nog niet precies. Uit onderzoek is gebleven dat 3 op de 100 kinderen van een ouder met diabetes type 1, diabetes ook krijgen. Echter, de reden dan deze kinderen ook te maken krijgen met deze aandoening komt niet alleen door erfelijke factoren. Iedereen kan diabetes type 1 krijgen – zelfs als niemand in je familie dit heeft.
Erf kans diabetes type 1
Zoals we eerder benoemden is er niet voldoende informatie over de oorzaken van diabetes type 1. Wat we wel weten is dat zowel omgevingsfactoren als een erfelijke aanleg een rol kan spelen bij de kans op het krijgen van diabetes. Erfelijkheid.nl heeft een onderzoek gedaan naar hoe groot de kans op diabetes is wanneer een van je familieleden met diabetes type 1 kampt:
- beide ouders: 20 tot 40 procent;
- eeneiige tweelingbroer- of zus: 23 tot 50 procent;
- broer of zus: 1 tot 8 procent;
- vader of moeder: 1 tot 4 procent;
- neef of nicht: 1 tot 2 procent.
Aanleg voor MODY
Een vorm van diabetes waarbij erfelijkheid een grotere rol speelt is de variant genaamd MODY. Deze afkorting staat voor Maturity Onset Diabetes of the Young, die – zoals de naam al zegt – al op jonge leeftijd tot uiting komt. Wat we weten is dat bij alle vormen van de anadoening is er al tijdens de zwangerschap iets mis gaat bij de aanleg van de alvleesklier van de baby. Het lichaam van de baby kan hierdoor al op vroege leeftijd minder insuline aanmaken, wat meer weg heeft van diabetes type 2. Er zijn vormen van MODY waar een kind nauwelijks last van heeft: insuline spuiten is in deze gevallen dan ook niet nodig. Bij andere varianten van deze soort diabetes wordt insuline wel voorgeschreven en kunnen kinderen tot hun 10e jaar gebruik maken van tabletten.
Diabetes type 2: erfelijk of niet?
Er zijn verschillende factoren die een rol kunnen spelen bij de kans op diabetes type 2. De levensstijl heeft daarbij de grootste invloed op het ontwikkelen van diabetes: denk aan roken, ongezond voedsel en te weinig lichaamsbeweging. Komt diabetes type 2 in jouw familie voor? Dan wordt de kans dat je te maken krijgt met deze aandoening groter. Is deze variant van diabetes erfelijk? Ja. Echter is het belangrijk om te benoemen dat je niet diabetes zelf erft van je familielid, maar de aanleg om diabetes te kunnen krijgen. Oftewel: komt overgewicht veel voor in jouw familie? Dan heb je genetisch gezien een grotere kans om ook te zwaar te worden, met als gevolg dat je gevoeliger bent voor het krijgen van diabetes type 2.
Erfelijke kans op diabetes type 2
Aanleg kan dus een rol spelen bij het krijgen van diabetes type 2. Echter wil dit niet zeggen dat je diabetes ook krijgt. Ondanks dat je grotere kans hebt, deze is voor de helft te verkleinen door een gezonde levensstijl aan te houden. De erfelijke kans is afhankelijk van welk familielid te maken heeft met de diabetes:
- eeneiige tweelingbroer- of zus: 70 tot 90 procent;
- twee of meer van uw ouders, broers, of zussen: 25 tot 70 procent;
- beide ouders: 20 tot 40 procent;
- broer of zus: 15 tot 20 procent;
- vader of moeder: 10 tot 20 procent.
Wil je weten hoe groot jouw kans op diabetes is?
Wanneer diabetes in je familie voorkomt, of wanneer je vermoedt dat je diabetes hebt, neem dan contact op met je huisarts. Je arts kan je meer vertellen over hoe groot de kans is dat je te maken krijgt met deze aandoening en wat je eraan kunt doen om diabetes te voorkomen.
Ik ben 67 jaar en heb sinds januari diabetes type 1. Ik heb 1 dochter en zij is nu 38 jaar. Zij kreeg toen ze 11 was ook diabetes!
Ik wil jou graag volgen!